บทที่ 2: การจัดการขยะติดเชื้อ-สารเคมี

ประเภทของขยะ

• ประเภทขยะ ตามคำนิยาม ในสถานประกอบการ บริษัทเอกชน ทั่วไป
  • ขยะทั่วไป
  • ขยะอันตราย
  • ขยะติดเชื้อ

2. การจัดการขยะติดเชื้อ-สารเคมี

• การทำความสะอาดลิฟท์ที่ใช้ขนขยะ (หลังปฏิบัติงานเสร็จ)
• การทำความสะอาดถังขยะ และรถขนขยะ (หลังปฏิบัติงานเสร็จ)
• การจัดเก็บ-ขนย้าย ขยะติดเชื้อ-สารเคมี
• ขั้นตอนการปฏิบัติงานสำคัญ สำหรับเจ้าหน้าที่รักษาความสะอาด (การจัดเก็บ-ขนย้าย-ทำลาย)

*การจัดเก็บ-ควบคุมควรมีระบบ

1. วิธีคัดแยก ขยะแต่ละประเภท โดยใช้การชี้บ่งด้วยป้าย หรือสี ของถังขยะ ถุงบรรจุขยะเช่น

ขยะทั่วไป  บ่งชี้ด้วยการใช้ถุงขยะ สีดำ

ขยะรีไซเคิล  บ่งชี้ด้วยการใช้ถุงขยะ สีขาว หรือ สีเขียว

ขยะติดเชื้อ  บ่งชี้ด้วยการใช้ถุงขยะ สีแดง

ขยะพิษ  บ่งชี้ด้วยการใช้ถุงขยะ สีเทา

2. เจ้าหน้าที่ ที่จัดเก็บขยะติดเชื้อ-สารเคมี จะต้องสวมใส่ PPE ให้เหมาะสม ตลอดเวลาที่ปฏิบัติงาน
3. ห้ามใช้มือหรือเท้ากดเหยียบถุงขยะ เพราะอาจทำให้ ถุงขยะแตก หรือของมีคมทิ่มตำ เกิดการติดเชื้อได้
4. ห้ามยกถุงขยะ ด้วยวิธีอุ้มถุงขยะ (ใช้วิธีจับที่คอถุง บริเวณที่ผูกปิดถุงไว้) และควรตรวจดูถุงขยะ ให้แน่ใจ ว่าถุงไม่รั่ว ผูกคอถุงให้เรียบร้อย ยกและวางใส่ภาชนะ-รถเก็บถุงขยะ อย่างนุ่มนวล
5. ห้ามหยิบขยะติดเชื้อ-สารเคมี ที่ตกหล่น ด้วยมือเปล่า ควรมีคีมเหล็กคีบ หรือหยิบด้วยมือที่ใส่ถุงมือยาง หรือมีอุปกรณ์ช่วยอื่น ๆ
6. ถุงขยะที่ใช้จัดเก็บขยะติดเชื้อ ต้องมีการชี้บ่ง หรือสัญลักษณ์ว่าเป็น “ขยะติดเชื้อ” หรือ “มูลฝอยติดเชื้อ”
7. ภาชนะที่ใช้บรรจุขยะติดเชื้อประเภทวัสดุมีคม ต้องมีความแข็งแรง ทนต่อการแทงทะลุ และการกัดกร่อนจากสารเคมี มีฝาปิด และป้องกันการรั่วไหลจากของเหลวในภาชนะ
8. สถานที่จัดเก็บขยะติดเชื้อ-สารเคมี ควรเป็นสถานที่เฉพาะ มีป้ายชี้บ่ง ระบุสถานที่จัดเก็บขยะติดเชื้อ-สารเคมี และป้ายเตือน เพื่อป้องกันผู้ไม่เกี่ยวข้องเข้าไปในพื้นที่

รวมทั้งควรมีวัสดุซับสารเคมี เตรียมไว้ใช้กรณีฉุกเฉิน เนื่องจากสารเคมีหก รั่วไหล

*การขนย้าย

1. ผู้ทำหน้าที่ขนย้ายขยะติดเชื้อ-สารเคมี ต้องได้รับการอบรม ให้มีความรู้ ความสามารถในการปฏิบัติ
2. ควรกำหนดช่วงเวลาที่เหมาะสม ไม่มีความวุ่นวาย หรือความเสี่ยงที่จะเกิดการสัมผัสจากผู้อื่น
3. กำหนดเส้นทางการขนย้ายที่ชัดเจน ป้องกันไม่ให้รถเข็นขยะเข้าในจุดพื้นที่สะอาด และควรใช้ลิฟท์เฉพาะ ที่ใช้สำหรับการขนย้ายขยะ
4. ระหว่างเดินทางไปยังสถานที่เก็บกักห้ามแวะหรือพักที่ใด
5. ควรทำความสะอาดลิฟท์ที่ใช้ในการขนย้าย ถังบรรจุขยะ ห้องพักขยะ หลังการขนย้ายเสร็จสิ้นลง
6. รถที่ใช้ขนย้ายขยะติดเชื้อ-สารเคมี ควรมีลักษณะดังนี้

• ไม่มีขอบคมที่อาจเกิดความเสียหายกับถุงขยะ
• ง่ายต่อการทำความสะอาด มีช่องระบายน้ำ สามารถเปิด-ปิดได้
• ง่ายต่อการเคลื่อนย้าย (ผลักและดึง)
• มีขนาดที่เหมาะสมกับปริมาณขยะ
• มีผนังทึบและมีฝาปิดเพื่อป้องกันสัตว์และแมลง

(กรณีไม่มีรถเข็นตามคุณสมบัติที่กำหนดไว้ ให้ใส่ถุงขยะในภาชนะที่ฝาปิดมิดชิด ก่อนวางบนรถเข็น)

*การกำจัด-ทำลาย

ต้องดำเนินการให้สอดคล้องกับกฎหมาย ที่เกี่ยวข้อง เช่น

1. การกำจัด-ทำลาย โดยหน่วยงานภายนอก ต้องเป็นหน่วยงาน หรือองค์กรที่ได้รับอนุญาต จากหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้อง
2. หากสามารถกำจัด-ทำลาย โดยหน่วยงานภายในเอง ต้องขออนุญาตและได้รับอนุญาต จากหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องก่อน
3. ภาชนะที่ใช้บรรจุขยะติดเชื้อ-สารเคมี ต้องไม่นำกลับมาใช้ซ้ำ
4. ห้ามนำกระป๋องสเปรย์บรรจุสารเคมี มาทุบเพื่อทำลาย

• ขั้นตอนการปฏิบัติงานสำคัญ สำหรับเจ้าหน้าที่รักษาความสะอาด (การจัดเก็บ-ขนย้าย-ทำลาย)

การจัดเก็บ-ขนย้าย ขยะติดเชื้อ-สารเคมี

• สวมใส่ PPE-เตรียมอุปกรณ์-รถขนขยะติดเชื้อ สารเคมี
• ยกถุงขยะใส่รถขนขยะ ด้วยความระมัดระวัง
• ขนย้ายมายังสถานที่จัดเก็บ ตามเวลา-เส้นทางที่กำหนด
• ชั่งน้ำหนัก-บันทึกข้อมูล
• ยกขยะเข้าสถานที่จัดเก็บ รอหน่วยงานรับผิดชอบรับไปทำลาย

• ขั้นตอนการปฏิบัติงานสำคัญ สำหรับเจ้าหน้าที่รักษาความสะอาด (การจัดเก็บ-ขนย้าย-ทำลาย)

การทำความสะอาดถังขยะ และรถขนขยะ (หลังปฏิบัติงานเสร็จ)

• สวมใส่ PPE-เตรียมอุปกรณ์-น้ำยาทำความสะอาด น้ำยาฆ่าเชื้อ
• ล้างทำความสะอาดถังขยะ-รถขนขยะ ด้วยน้ำยาทำความสะอาด น้ำยาฆ่าเชื้อ
• เช็ดรถขนขยะ-ตากถังขยะให้แห้ง ในบริเวณที่กำหนด
• ทำความสะอาด-จัดเก็บ PPE และอุปกรณ์ น้ำยาที่ใช้งาน
• จัดเก็บรถขนขยะ-ถังขยะที่แห้ง เพื่อเตรียมใช้งานครั้งต่อไป

• ขั้นตอนการปฏิบัติงานสำคัญ สำหรับเจ้าหน้าที่รักษาความสะอาด (การจัดเก็บ-ขนย้าย-ทำลาย)

การทำความสะอาดลิฟต์ที่ใช้ขนขยะ (หลังปฏิบัติงานเสร็จ)

• สวมใส่ PPE-เตรียมอุปกรณ์-น้ำยาทำความสะอาด น้ำยาฆ่าเชื้อ
• ตั้งป้ายเตือน-สำรวจพื้นที่ค้นหา เศษขยะ หรือคราบน้ำที่ตกหล่น
• ทำความสะอาดผนังลิฟต์ ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ
• ทำความสะอาดพื้นลิฟต์ ด้วยน้ำยาทำความสะอาดทั่วไป

จัดเก็บป้ายเตือน-อุปกรณ์-น้ำยา-PPE แล้วล้างมือด้วยน้ำสบู่